همنوازی در جشنوارهها باعث علاقه جوانان به دوتار شده است - وبلاگ نخبگان

به گزارش وبلاگ نخبگان، خبرنگاران/خراسان رضوی یک استاد موسیقی مقامی خراسان گفت: دوتار نوازی هایی که اکنون وجود دارد، نتیجه هم نوازی ها و انگیزه ای است که جوانان از آن پیدا کردند. پیش از آن تعداد نوازنده ها بسیار کم بود و اساتید شاید به تعداد انگشتان یک دست هم نبودند اما در حال حاضر در شهری مانند تربت جام چندین هزار نوازنده دوتار وجود دارد و در بین آن ها اساتید به نام نیز فعالیت می کنند.

عزیز تنها در نشستی مجازی که تحت عنوان بررسی موسیقی مقامی شرق خراسان برگزار گشت، در رابطه با موسیقی مقامی خراسان اظهار کرد: موسیقی مقامی و محلی خراسان به عنوان یک میراث کهن از گذشته در خراسان رواج داشته و خراسان یکی از مهم ترین مراکز علمی و نظری این نوع موسیقی از گذشته تا به حال بوده است.

وی افزود: موسیقی مقامی و محلی در واقع بیان گر فرهنگ، اعتقادات و باورهای یک قوم و منطقه است و با توجه به اینکه در خراسان فرهنگ ها و خرده فرهنگ های بسیاری وجود دارد، این موضوع باعث شده تنوع موسیقایی به لحاظ ملودی در خراسان وجود داشته باشد.

این استاد موسیقی مقامی خراسان اظهار داشت: به طور کلی می توان موسیقی مقامی و محلی خراسان را به لحاظ جغرافیایی به موسیقی شمال خراسان و موسیقی شرق خراسان تقسیم بندی کرد. در شمال خراسان کرمانج ها و ترک زبان ها ساکن هستند که از زمان صفویه در شهرهایی مانند قوچان و بجنورد ساکن شده اند و بخشی از موسیقی فعلی خراسان مربوط به این قوم است. موسیقی شرق خراسان نیز در شهرهایی مانند تایباد، تربت جام، صالح آباد، خواف و... است و حتی شهرهای مرکزی مانند کاشمر و گناباد را هم می توان به این لیست افزود.

مولف کتاب مشق پیلتان شرح داد: این قدمت و پیشینه قدیمی موسیقی خراسان به خراسان بزرگ بازمی شود. فارابی در کتابش از تنبور خراسان نام می برد که منظور او خراسان بزرگ بوده است که شامل مناطق خراسان های فعلی و هرات بوده است، البته در شرق خراسان این موسیقی بهتر ماندگار شده و در شهرهایی مانند هرات این شکل از موسیقی دیگر خیلی کم رواج دارد و درحال از بین رفتن است؛ به دلیل اینکه در کابل تحولی در موسیقی ایجاد شد و این تحول به استان های دیگر افغانستان نیز تسری پیدا کرد و هرات هم از این قاعده مستثنی نبود.

وی در رابطه با سازهای مورد استفاده در موسیقی محلی و مقامی خراسان اظهار داشت: سازهایی که در موسیقی محلی خراسان استفاده می شود دوتار، سرنا دهل، نی و دایره است که از قدیم به جا مانده است.

تنها در خصوص هم نوازی دو تار در جشنواره ها مطرح نمود: هم نوازی هایی که اکنون وجود دارد، از سال 1367 در خلال جشنواره ها آغاز شد و اتفاق بسیار خوبی بود که باعث شد که این نوع موسیقی گسترش پیدا کند.

وی با اشاره به از بین رفتن بسیاری از مقام های موسیقی خراسان به دلیل عدم جمع آوری آن اظهار داشت: افراد بسیاری در شرق خراسان هستند که تلاش هایی برای ماندگاری موسیقی مقامی خراسان انجام داده اند و یک سری از مقام ها را حفظ کرده اند اما خیلی از مقام ها نیز از بین رفته و مقام هایی که مانده است نیز اگر جمع آوری نشود، از بین خواهد رفت.

این استاد موسیقی مقامی خراسان در خصوص تفاوت سازهای قدیم و جدید گفت: در قدیم اندازه ظاهری ساز تنبور خراسان یا همان دوتار کوچک تر از سازهای فعلی بود و به جای سیم از روده گوسفند به عنوان تار و زه استفاده می کردند. طی 80 سال گذشته سیم روی سازها نصب شد.

تنها افزود: در رابطه با موسیقی عارفانه باید گفت که از زمان ابوسعید ابوالخیر و خواجه عبدالله انصاری که تفکر عرفانی شکل گرفت، موسیقی به آن سمت رفت و این موضوع بر نوازندگی و مقام ها تاثیرگذار بود و باعث شد که مقام های زیادی ایجاد شود.

وی در رابطه با ریشه کلمه مقام و مقام نوازی اظهار داشت: مقام تعاریف مختلفی دارد و پژوهشگران برداشت های مختلفی از مقام داشته اند. مقام در موسیقی محلی قطعات و ملودی هایی است که جایگاهی ویژه بین نوازندگان منطقه دارد و دارای ریشه است. البته مقام ها دسته بندی هایی نیز دارد.

این استاد موسیقی مقامی خراسان در رابطه با سبک های نوازندگی در سازهای موسیقی مقامی اظهار کرد: در نوازندگی سبک های مختلفی وجود دارد. با اینکه شاید در یک سری کلیات مقام ها شبیه به یکدیگر باشد اما شکل پنجه نوازی اساتید با یکدیگر متفاوت است و یک مقام خاص را افراد و اساتید مختلف به صورت های متفاوت می نوازند.