زالو ها به جان یوزپلنگ ایرانی افتاده اند! - وبلاگ نخبگان

به گزارش وبلاگ نخبگان، با وجود این که بعضی کارشناسان حیات وحش اعلام نموده اند که پرورش شتر در روستا های مجاور پارک ملی توران باعث انتقال زالو به آبشخور های مشترک حیات وحش و دام اهلی در زیستگاه یوزپلنگ آسیایی شده است، اما مدیرکل محیط زیست سمنان، تاثیر دامداری و شترداری بر آلوده شدن این آبشخور ها را رد می نماید، اگرچه می پذیرد که آلودگی چشمه ها و آبشخور ها به زالو به یکی از عوامل نو تهدید حیات یوزپلنگ آسیایی تبدیل شده است که باید با آن مقابله کرد.

به گزارش برنا، حدود 10 روز پیش یک یوزپلنگ نر حدودا چهار ساله به نام تارا که در روز های قبل از آن نیز با علایم بیماری مشاهده شده بود، در محیط پیرامونی پارک ملی توران تلف شد و براساس اعلام اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان، در معاینات بالینی، علایم کم خونی شدید و تعداد زیادی زالو در دهان حیوان مشاهده شد.

کمی بعد نیز فعالان محیط زیست منطقه، تصاویری را از آلوده شدن بعضی آبشخور ها و چشمه های داخل و خارج منطقه حفاظت شده توران به زالو منتشر کردند و بعضی کارشناسان حیات وحش نیز این طور تحلیل کردند که دامداری و بخصوص پرورش شتر در روستا های مجاور پارک ملی توران باعث انتقال این زالو ها به آبشخور های مشترک حیات وحش و دام اهلی شده است.

تمام این اتفاقات، اما در حالی اتفاق افتاده است که پیش از این، زالو به عنوان یکی از عوامل تهدید جمعیت گونه در بحران انقراض یوزپلنگ آسیایی در نظر گرفته نمی شد، اما به نظر می رسد حالا در کنار تصادفات جاده ای، حمله سگ های گله به توله های یوز و کاهش طعمه های یوزپلنگ بر اثر شکار شدن طعمه ها به وسیله سگ ها یا تخریب پوشش گیاهی بر اثر چرای دام در منطقه توران، باید آلوده شدن آبشخور های منطقه به زالو و بروز بیماری کم خونی در یوزپلنگ ها بر اثر این مساله را نیز باید به عوامل تلفات جمعیت اندک به جامانده یوز ایرانی در مهمترین زیستگاه زادآور این گونه در سطح کشور یعنی پارک ملی توران و منطقه ها اطراف آن اضافه نمود.

آیا پرورش شتر در منطقه توران باعث افزایش جمعیت زالو در آبشخور ها شده است؟

در این میان اگرچه بعضی فعالان محیط زیست منطقه و کارشناسان حیات وحش معتقدند که پرورش شتر و استفاده شتر ها و سایر دام های اهلی روستا های مجاور پارک ملی توران از آبشخور های مشترک با یوزپلنگ، باعث انتقال زالو ها به این آبشخور ها شده است، ولی بهرامعلی ظاهری، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان، نقش دامداری و شترداری در منطقه توران در آلوده شدن چشمه ها و آبشخور ها به زالو را رد می نماید و تاکید دارد که این زالو ها عمدتا به وسیله پرندگان مهاجر به این منطقه منتقل می شوند.

او البته معتقد است که برای جلوگیری از تکرار اتفاقات مشابهی نظیر تلف شدن یوزپلنگ جوان بر اثر کم خونی، باید آبشخور های محدوده زیستگاه یوز ایرانی در داخل و خارج منطقه حفاظت شده توران پاکسازی گردد و اداره کل متبوع او این اقدام را در دستور کار قرار داده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان در شرح بیشتر در این زمینه گفت: تارا که اخیرا بر اثر کم خونی شدید تلف شد، در داخل منطقه حفاظت شده قرار نداشت، بلکه خارج از این منطقه حضور داشت، اگرچه محوطه اطراف پارک ملی توران نیز زیستگاه طبیعی یوزپلنگ محسوب می گردد، اما عملا تحت حفاظت سازمان محیط زیست قرار ندارد. آنالیز ها نشان می دهد که زالو قطعا در کم خونی و تلف شدن این یوزپلنگ نقش داشته است، اما نمی توان وجود زالو در آبشخور ها را به پرورش شتر یا دام اهلی در منطقه ارتباط داد.

وی اضافه نمود: در بعضی روستا های خارج از منطقه حفاظت شده توران از جمله در محدوده پل ابریشم که در شمال منطقه عباس آباد قرار گرفته است، شترداری انجام می گردد و اساسا شغل عده ای از اهالی این منطقه پرورش دام و شتر است. البته این منطقه ها نیز اگرچه خارج از محدوده حفاظت شده قرار گرفته است، اما جزو زیستگاه های طبیعی یوز محسوب می گردد.

باید توجه داشت که سال هاست در این منطقه دامداری و شترداری انجام می گردد، اما تا به حال مشاهده نشده بود که وجود زالو در آبشخور های مشترک دام اهلی و حیات وحش باعث مرگ یوزپلنگ گردد؛ بنابراین می توان گفت پرورش دام و شتر با حضور زالو در آبشخور های یوزپلنگ بی ارتباط است.

برنامه ریزی برای پاکسازی آبشخور ها از زالو

ظاهری در پاسخ به این سوال که اگر دامداری و بخصوص شترداری در محدوده اطراف منطقه حفاظت شده توران باعث آلوده شدن آبشخور های مشترک دام و حیات وحش به زالو نشده، پس چه عاملی این اتفاق را به همراه داشته است، شرح داد: زالو معمولا در آبشخور های لب شور تکثیر پیدا نمی نماید، اما در بعضی چشمه ها و آبشخور هایی که آب آن حالت شیرین پیدا می نماید، این موجود به وسیله پرندگان مهاجر یا هر وسیله دیگری وارد آن چشمه یا آبشخور می گردد و تکثیر پیدا می نماید.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان ادامه داد: در ماه های اخیر زالو در آبشخور ها یا قنات هایی که آب شیرین دارند در منطقه ها آزاد اطراف منطقه حفاظت شده توران مشاهده شده است. البته دام های اهلی از جمله شتر نیز از این منابع آبی بهره می برند و این منابع بین دام و حیات وحش مشترک است، ولی هیچ شواهدی وجود ندارد که دام اهلی باعث انتقال زالو به این منابع آبی شده است.

این مقام مسئول اعلام نمود: هرچند که براساس وظایف تعریف شده برای سازمان محیط زیست، اقدامات ما باید محدود به منطقه ها تحت حفاظت باشد، ولی با توجه به مشاهده زالو در چشمه ها، آبشخور ها و قنات ها در داخل و خارج از منطقه حفاظت شده توران برای لایروبی، ضدعفونی و پاکسازی تمام این منابع آبی و حذف زالو از آبشخور های موجود در سطح زیستگاه های طبیعی یوزپلنگ در منطقه ها آزاد و حفاظت شده برنامه ریزی نموده ایم و به زودی اقدامات لازم در این حوزه را انجام خواهیم داد.

وی در ادامه تاکید نمود: حتی اگر دامداری و شترداری در اطراف منطقه حفاظت شده توران وجود نداشته باشد، بازهم زالو به وسیله پرندگان مهاجر یا هر عامل دیگری که باعث تکثیر این موجود گردد، به آبشخور های آب شیرین این محدوده نفوذ پیدا می نماید. بعلاوه باید توجه داشت که وجود زالو در این آبشخور ها برای خود دام های اهلی نیز مضر است و اگر این موجود وارد مخاط دهانی دام ها گردد، می تواند برای آن ها هم خطر مرگ داشته باشد؛ بنابراین دامداران منطقه نیز موافق آن هستند که زالو از آبشخور های مشترک و حیات وحش پاکسازی گردد.

خرید سامانه عرفی 5 هزار هکتاری با مبلغ بیش از 5 میلیارد تومان

ظاهری در بخش دیگری از صحبت های خود به مضرات دامداری برای زیست یوزپلنگ در پارک ملی توران و محدوده های اطراف آن اشاره نمود و گفت: با وجود این که نمی توان وجود زالو ها را به دامداری در منطقه ربط دارد، اما شکی نیست که چرای دام در زیستگاه یوزپلنگ، آسیب هایی را برای یوز ایرانی به همراه دارد که از جمله آن ها می توان به حمله سگ های گله به توله های یوز یا کاهش جمعیت طعمه ها بر اثر شکار شدن به وسیله سگ ها یا تخریب پوشش گیاهی بر اثر چرای دام اشاره نمود، بنابراین باید به مدیریت چرای دام در این منطقه و کوشش ها برای آزادسازی مراتع یا خرید سامانه های عرفی ادامه داد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان ادامه داد: محیط زیست استان و کشور در پی آن هستند که برای بهبود شرایط حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، ستاد ساماندهی دام منطقه توران به صورت ویژه و با موضوع خود استانداری و با حضور نهاد هایی مثل منابع طبیعی، محیط زیست، اداره کل امور عشایر و پلیس استان تشکیل گردد و برای جلوگیری از حضور دام مازاد و اجرای برنامه های ورود و خروج دام به منطقه طبق مهلت های قانونی اقدام کند.

این مقام مسئول با تاکید بر این که خرید سامانه های عرفی از مرتع داران در منطقه ها آزاد اطراف منطقه حفاظت شده توران، از جمله راه حل های کاهش تعداد دام اهلی و خروج آن از منطقه محسوب می گردد، اعلام نمود: همین هفته با هدف آزادسازی مراتع اطراف منطقه حفاظت شده توران، یک سامانه عرفی را در خارج از منطقه حفاظت شده با مساحت بیش از 5 هزار هکتار و با مبلغی بالغ بر 5 میلیارد تومان خریداری کردیم.

وی در خاتمه توضیح داد: با خرید سامانه عرفی اخیر، در حال حاضر در مجموع حدود 250 هزار هکتار از مراتع داخل و خارج از منطقه حفاظت شده توران آزادسازی شده است و معتقدیم برای کاهش مخاطرات ناشی از حضور دام اهلی در زیستگاه یوزپلنگ ایرانی، باید با در نظر گرفتن اعتبارات دولتی مناسب و جلب حمایت بخش خصوصی، خرید سامانه های عرفی برای آزادسازی مراتع از چرای دام ادامه پیدا کند.