درمان اختلالات روانی، مهمترین راه پیشگیری از خودکشی - وبلاگ نخبگان

به گزارش وبلاگ نخبگان، خبرنگاران/اصفهان یک متخصص روانپزشکی خودکشی را یک مشکل پیچیده با علل متفاوت ژنتیکی، روان شناختی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی دانست و گفت: در 90 درصد موارد، اقدام به خودکشی ناشی از یک اختلال روانی و عمدتا افسردگی است، بنابراین درمان اختلالات روانی مهمترین روش پیشگیری از خودکشی است.

حمید محمدبیگی در وبینار چراغی از امید، در لحظات تاریک زندگی با موضوع آنالیز باورهای غلط در خصوص خودکشی و نحوه انتشار اخبار آن که امشب(پنجشنبه، 19 اسفند) برگزار گردید، اظهار کرد: سالانه بیش از 800 هزار نفر و به عبارتی یک نفر در هر 40 ثانیه در دنیا بر اثر خودکشی جان خود را از دست می دهند و نرخ خودکشی 11.4 در هر 100 هزار نفر است.

وی با اشاره به اینکه خودکشی نخستین علت مرگ در سنین 15 تا 24 سال در بیشتر کشورهای اروپایی است، گفت: کشور ما براساس آماری که دقیق و کامل نیست، در رتبه بندی دنیای، جزو کشورهای با درصد پایین خودکشی است، با این وجود براساس آمار کشور خودمان از سال 96، فرایند خودکشی افزایش یافته و زنگ خطر را به صدا درآورده است.

این متخصص روانپزشکی با بیان اینکه هر فوت ناشی از خودکشی 135 نفر را تحت تاثیر خود می دهد، اضافه نمود: وقتی فردی مشهوری اقدام به خودکشی می نماید، این تاثیر بیشتر می گردد. از طرف دیگر، در مقابل هر خودکشی منجر به فوت، 25 اقدام به خودکشی صورت می گیرد، یعنی هر آمار خودکشی که داریم باید در 25 ضرب کنیم و سپس در 135 ضرب کنیم تا ببینیم چه اندازه در جامعه تاثیرگذار است.

وی با تاکید بر اینکه خودکشی بیماری نیست، توضیح داد: خودکشی مثل تب، یک علامت و نشانه است. وقتی فردی اقدام به خودکشی می نماید، دنبال علت می گردیم، درحالی که اگر مثل بیماری نگاه کنیم، مثل این است که تب را با مسکن قطع کنیم، اما علت ایجاد تب باقی می ماند.

محمدبیگی با بیان اینکه خودکشی ناشی از یک اختلال روانپزشکی است، توضیح داد: 90 درصد از افرادی که اقدام به خودکشی می نمایند از یک اختلال روانی رنج می برند که یکی از عمده ترین این اختلالات، افسردگی است.

وی در خصوص نحوه انعکاس خودکشی، شرح داد: اینکه خودکشی را به عنوان یک عمل قهرمانانه مطرح کنیم، تبعات منفی زیادی دارد. به عنوان مثال خودکشی دختر طرفدار استقلال که نتوانست وارد استادیوم گردد، واکنش های زیادی در پی داشت و این دختر نوجوان به قهرمانی تبدیل شد که محدودیت های اجتماع مانع رسیدن او به خواسته و در نهایت خودکشی او شد، اما انعکاس این اتفاق، خودکشی های مشابه دیگری رقم زد.

وی با بیان اینکه ممکن است اخبار و آمارهای مختلفی از خودکشی بشنویم، اما وقتی در خصوص خودکشی صحبت می کنیم باید اطلاعات ما از منابع معتبر باشد، توضیح داد: در خصوص خودکشی از اظهارنظرهای خلق الساعه بپرهیزیم، چون خودکشی یک پدیده تک عاملی نیست و فرد صرفا به علتی مثل عدم ورود به استادیوم یا نداشتن تبلت خودکشی نمی نماید، زیرا این نوع بیان خودکشی جامعه را گمراه خواهد نمود.

این روانپزشک با بیان اینکه هدف ما باید مطلع سازی اجتماع باشد، ادامه داد: باید به علائم هشدار دهنده ای توجه کنیم که ممکن است فرد را در معرض خودکشی قرار دهد و در خصوص درمان های خودکشی صحبت کنیم. صرف بیان خبر خودکشی، نه تنها یاریی به جامعه نمی نماید، بلکه به طور غیرمستقیم ممکن است باعث توسعه خودکشی گردد.

وی گفت: عکس فرد، روش خودکشی، مکان ارتکاب خودکشی نباید مطرح گردد. به عنوان مثال بعد از خودکشی دو دختر نوجوان از روی پل چمران اصفهان، این محل به عنوان یکی از مکان های ارتکاب خودکشی در اصفهان مطرح و این اتفاق تکرار شد.

محمدبیگی با بیان اینکه خودکشی را نباید به عنوان یک رفتار ساده تعبیر کرد، اظهار کرد: نباید علت های ساده برای خودکشی اعلام کرد، چون خودکشی یک علت ندارد. بعلاوه باید در خصوص عواقب جسمی خودکشی شرح داد. به عنوان نمونه یکی از دخترانی که از پل چمران خود را پایین انداخت دچار ضایعه نخاعی شده و مدت ها است روی تخت دراز کشیده، به طوری که حتی دیگر نمی تواند اقدام به خودکشی کند.

وی عنوان خودکشی پیروز را اشتباه دانست و گفت: نحوه انعکاس اخبار خودکشی اهمیت زیادی دارد. اگر بخواهیم خبر خودکشی را منعکس کنیم، باید دقت زیادی به خرج دهیم.

این متخصص روانپزشکی در خصوص باورهای نادرست و واقعیت ها در خصوص خودکشی، گفت: یکی از این باورها این است که اگر کسی در خصوص خودکشی صحبت و تهدید کرد، قصد خودکشی ندارد، اما این باور غلط است، چون فردی که می خواهد اقدام به خودکش بکند به تمام چیزهایی که در دسترس دارد چنگ می زند، شاید بتواند از این کار برگردد و به همین دلیل ممکن است از فردی یاری بخواهد اگر در این لحظات به فرد مناسبی مراجعه کند، شاید از این تصمیم منصرف گردد.

وی خودکشی به عنوان یک عمل تکانه ای و بدون هشدار قبلی را نیز یک باور غلط برشمرد و گفت: این افراد قبل از خودکشی حتما به نوعی راجع به آن حرف زده اند و یا نوشته اند و از رفتارهای آنها می توان متوجه شد. البته خودکشی تکانه ای و ناگهانی نیز داریم، اما زیاد نیست و بیشتر افراد قبل از اقدام به خودکشی، دیگران را در جریان قرار می دهند.

وی ادامه داد: یک باور نادرست دیگر درباره خودکشی این است که افرادی که در خطر خودکشی هستند تصمیم خود را گرفته و هیچ تردیدی ندارند، درحالی که این افکار مربوط به خودکشی سیال و دارای نوسان است.

محمدبیگی با اشاره به اینکه افرادی که خودکشی می نمایند خودخواه و ضعیف هستند، توضیح داد: یک باور اشتباه این است که افراد باهوش و پیروز خودکشی نمی نمایند، درحالی که این باور نیز اشتباه است و افراد پیروزی نیز اقدام به خودکشی می نمایند، درحالی که علت این کار آنها، چالش بزرگی برای ما است.

وی گفت: یکی دیگر از باورهای نادرست در خصوص خودکشی این است که اگر در خصوص خودکشی از فردی سوال کردیم ممکن است او را به خودکشی تشویق کند، به همین دلیل خیلی مواقع از مراجع درباره افکار خودکشی می پرسیم و گفته می گردد چرا این سوال را می پرسی!؟ اما مطالعات نشان می دهد آنالیز افکار خودکشی در یک فرد نمی تواند زمینه ساز اقدام به خودکشی باشد. اگر کسی به خودکشی ننموده باشد، سوال در خصوص خودکشی و ارزیابی درباره آن نمی تواند فرد را به سمت خودکشی سوق دهد، اما سوال کردن درباره خودکشی احتیاج به مهارت و رعایت اصولی دارد.

وی افزود: اینکه افرادی که اقدام به خودکشی می نمایند دنبال جلب توجه هستند درست نیست. در بعضی افراد خودکشی یک فریاد نومیدانه و درخواست یاری است و به معنای جلب توجه نیست.

این روانپزشک با بیان اینکه وقتی کسی اقدام به خودکشی می نماید، اما منجر به فوت نمی گردد و دوباره این کار را انجام می دهد، گفت: اگر بخواهیم اقدام موثری در خصوص خودکشی انجام دهیم یکی از موثرترین اقدامات، شناسایی افرادی است که یک بار اقدام به خودکشی نموده اند، اما خودکشی آنها منجر به فوت نشده است. مطالعات نشان می دهد 50 درصد از افرادی که اقدام به خودکشی منجر به فوت نموده اند، قبلا حداقل یک بار اقدام به خودکشی نموده بودند، پس ضروری است این افراد باید شناسایی و درمان شوند.

وی جدی نگرفتن ژست خودکشی را نیز یکی دیگر از باورهای اشتباه مطرح کرد و اضافه نمود: اگر فرض کنیم فردی صرفا ژست خودکشی گرفته، همین که برای رسیده به خواسته اش از روش خودکشی استفاده می نماید یک اختلال است. گاهی فرد فقط از خودکشی به عنوان یک تهدید استفاده نموده، اما متاسفانه جان خود را از دست داده است. یکی از تلخ ترین تصویر دوران حرفه ای من مربوط به جوان 18 ساله ای است که سمی برای تهدید پدرش مصرف نموده بود، اما سم اثر نموده بود و در بخش اورژانس فریاد می زد من نمی خواستم خودم را بکشم. وقتی فرد ژست خودکشی می گیرد و به خواسته اش نمی رسد ممکن است دست به اقدام بدتری بزند و جان خود را از دست دهد.

محمدبیگی با تاکید بر اینکه خودکشی یک مشکل پیچیده است و علل متفاوتی دارد، توضیح داد: در مطالعات تعیین شده ژنتیک نیز در خودکشی نقش دارد. خودکشی می تواند یک پدیده روان شناختی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی باشد. شرح اینکه چرا بعضی از افراد تصمیم به خودکشی می نمایند، درحالی که در شرایط یکسان و یا حتی بهتری نسبت به افراد دیگر قرار دارند، سخت است، با این وجود بیشتر خودکشی ها قابل پیشگیری است. نباید از نمای نزدیک به خودکشی نگاه کرد، بلکه باید به جوانب مختلف آن نگاه کرد.

وی در خصوص اختلالاتی که می تواند فرد را در معرض خودکشی قرار دهد، شرح داد: در 90 درصد موارد، افرادی که اقدام به خودکشی می نمایند یک یک اختلال روانی دارند که عمدتا افسردگی است. درمان این اختلالات روانی یکی از مهم ترین روش های پیشگیری از خودکشی است و اگر می خواهیم با خودکشی مبارزه و از آن جلوگیری کنیم، باید افراد مبتلا به اختلالات روانپزشکی را به درمان تشویق کنیم، در این صورت تا 60 درصد از موارد خودکشی پیشگیری می گردد.

این متخصص روانپزشکی خواهان انگ زدایی از اختلالات روانپزشکی شد و گفت: ما با برچسب ننگینی که به فرد افسرده می زنیم او را از مراجعه به روانپزشک باز می داریم و مشکل بزرگی در فرهنگ ما است. نوع برخورد ما گاهی افراد را به این سمت سوق می دهد که مسائل روانی خود را به مسائل جسمی تغییر دهند، اما همان طور که فردی ممکن است به فشار خون مبتلا گردد ممکن است به اختلال روانی مبتلا گردد. فردی که دچار افسردگی و اضطراب و هر اختلال روانی می گردد گناهی ننموده و نباید این انگ را به آنها زد تا برای مراجعه به روانپزشک و درمان جرأت نداشته باشند.

وی با بیان اینکه خودکشی را به عنوان یک رفتار پرخاشگرانه می بینیم، گفت: رفتار پرخاشگرانه ممکن است نسبت به دیگران و یا خود فرد باشد، در عین حال که مهم ترین علت پرخاشگری ناکامی است.

محمدبیگی در پاسخ به وبلاگ نخبگان در خصوص نحوه انتشار اخبار خبرخودکشی نیز گفت: عدم انتشار اخبار خودکشی راه درستی نیست، چون ممکن است این خبر به هر طریقی منتشر گردد و وقتی پخش می گردد ناخودمطلع فکر خودکشی هم پخش می گردد، اما آنچه مشکل ایجاد می نماید واکنش های بعدی است. به عنوان مثال سلبریتی خودکشی و سلبریتی دیگری هم آرزوی خودکشی می نماید، درحالی که این موضوع باید به درستی تبیین و تفسیر گردد.

وی با بیان اینکه انعکاس خبر خودکشی باید جامع باشد، گفت: نباید یک علت خاص برای خودکشی فرد بیان نگردد، در واقع نباید با خبر خودکشی سطحی برخورد کنیم.

این روانپزشک توصیه کرد با همدیگر صحبت کنیم و احساساتمان را در میان بگذاریم و اضافه نمود: اگر کسی از مسائل و سختی های خود گفت باید مهارت همدلی را داشته باشیم. در دوران کنونی یک سری شرایط دست ما نیست، اما نحوه تعامل و ارتباط ما با همدیگر می تواند نقش پررنگی در امید آفرینی داشته باشد.